Maus
In de VS werd onlangs een van mijn favoriete boeken, Maus van Art Spiegelman, door het bestuur van een schooldistrict verboden. In zijn boek vertelt Spiegelman het verhaal over de Holocaust aan de hand van zijn familiegeschiedenis.
Hij is een Amerikaans kunstenaar met Poolse wortels, zijn joodse ouders woonden in Polen en overleefden tijdens de oorlog Auschwitz. [1] In het gezin was de oorlog niet echt een gespreksonderwerp, het werd slechts terloops aangeduid als De Gebeurtenis.
Toen zij na de oorlog emigreerden naar de VS merkten zij dat hun omgeving geen notie had van de verschrikkingen, wanneer zij vertelden over het verhongeren in het kamp begonnen de buren over de voedselschaarste in Amerika tijden de oorlog, het droeg ertoe bij om het er niet meer over te hebben.
Het beslissende moment voor Art Spiegelman was het Eichmannproces in 1961, hij was toen 13 jaar. Hij ontdekte stiekem een kapot gelezen paperback in de boekenkast van zijn moeder, naast Lady Chatterly’s Lover vindt hij het Minister of Death: The Adolf Eichmann Story.
Het was zijn eerste confrontatie met gruwelfoto’s uit de oorlog. Zo ontdekt hij dat zijn familie door iets onvoorstelbaar verschrikkelijks was getroffen. Het brengt hem ertoe zijn tekenkunst in te zetten om het verhaal van zijn familie te vertellen.
Zijn graphic novel Maus, de nazi’s worden getekend als katten, de joden als muizen, vertelt de verschrikkingen van de oorlog aan de hand van zijn eigen familie. Het verhaal verschijnt vanaf 1972 en wordt vanaf het begin bedolven onder lof, veel kijkers & lezers tonen zich telkens weer onder de indruk van de schepping van Art Spiegelman. Het boek wint in 1992, als eerste en tot nu toe enige stripboek, de Pulitzer Prize.
In onze tijd wordt dit boek verbannen uit schoolbibliotheken in de Tennessee. [3] De officiële reden is dat er een paar vloeken in voor komen en er staat een klein plaatje in van een naakte vrouw – niet echt een seksueel getint plaatje, het is Spiegelmans moeder die zich gedood heeft in een badkuip.
De notulen van het schoolbestuur laten een bestuurder aan het woord: ‘Het laat mensen zien die opgehangen worden, het laat zien hoe ze kinderen vermoorden, waarom promoot het onderwijssysteem dit soort dingen, dit is niet verstandig of gezond.’
De joodse journalist Yair Rosenberg gaf als commentaar: ‘Het is inderdaad jammer dat de Europese joden niet de vooruitziende blik hadden om op een meer gezinsvriendelijke manier dood te gaan.’
Het wokisme komt van links en van rechts. Het overgrote deel van de verboden boeken gaat over homoseksualiteit of racisme waarvan conservatieve ouders klagen dat ze hun kinderen een ongemakkelijk gevoel geven.
De acties worden gestimuleerd door een landelijke actiegroep ‘No Left Turn in Education’ die een lijst van boeken bijhoudt op zijn website, boeken die ‘onze natie en haar helden kleineren en onze kinderen met een gevaarlijke ideologie indoctrineren.’
###
De biografische gegevens zijn gebaseerd op: Spiegelman, A. (2012). MetaMaus. Amsterdam: De Bezige Bij. De informatie over het verbieden van boeken in Amerika is ontleend aan een verslag van Seije Slager: ‘Ieder boek met een vreemde naam is opeens controversieel’ in Trouw van 2 februari 2022. Alle afbeeldingen zijn afkomstig uit MetaMaus.