Weg met de VAR, leve de scheidsrechter!

Een topspeelster over haar sport: ‘Tijdens wedstrijden is er geen scheidsrechter, spelers kennen zelf de regels uit hun hoofd, ze lossen overtredingen onderling op. Na elke wedstrijd geven beide teams elkaar een score voor de sportiviteit. Teams die te laag scoren, kunnen worden uitgesloten op een toernooi.’

Natuurlijk, haar sport is piepklein - er zijn in Nederland maar 27 verenigingen waar 1.300 spelers teamverband frisbee spelen – maar haar tekst is wel verfrissend in vergelijking met dat onmogelijke gehannes met de videoscheidsrechter, de VAR (Video Assistant Referee).

Ontspoord

De VAR is totaal ontspoord. Aldus Rens van der Voort die de balans opmaakt van tien jaar gedoe met de videoscheidsrechter in het profvoetbal. In zijn boek Don’t mention the VAR concludeert hij dat het idee dat er met behulp van de techniek vastgesteld kan worden of een speler een of twee centimeter buitenspel staat, totale onzin is. Niet alleen omdat een dergelijke overtreding door niemand te zien is, niet best voor het rechtvaardigheidsgevoel, maar ook omdat het voorbij gaat aan het feit dat ook technologie te maken heeft met foutmarges.

Van der Voort: ‘Je stelt op tv uit allerlei hoeken vast dat je niet kunt zien of het buitenspel is, maar als een tekenfilmpje vervolgens toont dat een teen of een neus buitenspel staat, stelt niemand vragen. Bizar.’  Schreef niet iemand onlangs ‘wie digitale kennis vermeerdert, vermeerdert smart?’

De makke is dat er bij een probleem – overtreding of niet? – een techoplossing wordt gekozen; als vervolgens blijkt dat die ‘oplossing’ niet werkt is de reflex: nog meer technologie. Met als gevolg allerlei onnavolgbare beslissingen, vernedering van de scheidsrechter en niemand die er iets van begrijpt. Tel uit je winst.

Een kapitaal door het putje

Van der Voort werkte zo’n vijftien jaar als onderwijsinnovator en zette allerlei projecten met digitale technologie op voor de studenten op zijn hogeschool. Hij verstookte er naar eigen zeggen zo’n 250 miljoen euro mee.

Zijn applicaties en systemen draaiden als een zonnetje, er was echter een probleem: de opbrengst was verrekte laag. Het onderwijs was duurder geworden, de studenten somberder, de docenten drukker en de kwaliteit slechter. Hij ontdekte hoe dat kwam: ‘We stelden nooit de essentiële vraag waar goed onderwijs in de kern om draait: goede docenten!’

Voor goede inzichten geldt: beter laat dan nooit. Zelf blijft Van der Voort geloven in een goede VAR, eentje die de scheidsrechter helpt om goede beslissingen te nemen. Misschien duurt het bij hem weer zo lang om tot het inzicht te komen dat de VAR beter meteen bij het grof vuil kan.

Niet zozeer omdat de VAR feilbaar is of omdat hij een actie isoleert uit de context en een wedstrijd niet kan ‘lezen’. Het fundamentele bezwaar is de ondermijning van de afspraak dat we beslissingen van de scheidsrechter, ook en vooral als we het er niet mee eens zijn, respecteren. Natuurlijk kan hij een fout maken. Jammer dan. Een andere keer valt een beslissing in jouw voordeel uit. Het is eigenlijk heel gezond om niet alles te willen beheersen, het doet ons welbevinden geen kwaad te aanvaarden dat we soms geluk en soms pech hebben.

En hé, het is toch maar een spel?