Unsafe at any speed?
Toen ik in de weer was met een stukje over ontwerpfouten zocht ik een mooi sprekend voorbeeld. Na wat gemijmer plopte er het beeld op van die gekke Amerikaanse auto: de Chevrolet Corvair; was dat niet die auto die over de weg dweilde en levensgevaarlijk was? Was het niet Ralph Nader die aantoonde dat ontwerpfouten bij auto’s leiden tot verschrikkelijk veel onnodige doden? En was ik niet zo lang geleden zijn naam tegengekomen als een van de helden die in plaats van een of andere bullshitbaan iets gingen doen waar mensen echt iets aan hebben?
Radical Nerd
Ik sloeg Morele ambitie van Rutger Bregman er nog maar eens op na. Daar wordt Nader geïntroduceerd als lid van de Radical Nerds. Zijn boodschap verkondigde hij (hij was toen 34) in een lezing in 1968 op Harvard. De modale rechtenstudent, aldus Nader, wordt in een paar jaar afgestompt om de rest van zijn loopbaan geestdodend werk te doen, elk jaar wordt er weer een cohort slimme geesten opgeslokt door advocatenkantoren die hun klanten helpen zoveel mogelijk belasting te ontwijken.
Hij riep de studenten op om in plaats daarvan, te vechten voor de havenots niet voor have’s, niet voor het bedrijfsleven maar voor de burger.
'Al meer dan een halve eeuw lang heeft de automobiel dood en verderf gezaaid'
Zelf had hij inmiddels het goede voorbeeld gegeven. Als student had hij veel gelift en talloze verkeersongelukken gezien, per jaar stierven er destijds jaarlijks 50.000 Amerikanen in het verkeer terwijl autofabrikanten zich niet voor hun verantwoordelijkheid interesseerden en bleven doen waarvoor zij, volgens henzelf, op aarde waren: auto’s verkopen, zo veel en zo goedkoop mogelijk.
Nader analyseerde dat auto’s onveilig waren en publiceerde American Cars (1958) en wat later Unsafe at any speed (1965) dat met de eerste zin meteen met de deur in huis viel: ‘Al meer dan een halve eeuw lang heeft de automobiel dood en verderf gezaaid, verwondingen toegebracht en miljoenen mensen in het verdriet gestort.’
In het boek wees hij naar de uitstoot van kwalijke dampen, het glimmende chroom in het dashboard dat voor verblinding zorgde en de levensgevaarlijke vinnen en bumpers die voetgangers als legopoppetjes in de lucht smeten.
Maar met generalisaties als auto’s-zijn-onveilig kun je de wereld niet verbeteren zeker niet in het thuisland van de petrolheads. Vandaar dat hij zijn aanklacht toespitste op de Chevrolet Corvair, tussen 1960 en 1969 een auto van het megaconcern General Motors (GM). Dit bedrijf verkocht allerlei automerken en had destijds een omzet die groter was dan de economie van Zwitserland.
Het idee voor die Chevrolet Corvair kwam van de VW Kever, die had namelijk een slimme en goedkope constructie door de motor achterin te monteren zodat de aandrijving van de achterwielen simpel en doeltreffend werd gehouden. Het overgrote deel van de Amerikaanse auto’s uit de jaren 60 had een weggedrag van een op hol geslagen roeiboot. En dat gold zeker ook voor de Corvair, met een loodzware (zescilinder) motor achterin was de stabiliteit niet best, de auto was staartlastig wanneer je de auto met een vaartje de bocht instuurde zorgde het gewicht achterin ervoor dat de auto het liefst de bocht uit wilde vliegen.
General Motors hield zich doof voor de kritische opmerkingen van de eigen ingenieurs en weigerde eenvoudige verbeteringen aan te brengen. Alles voor het rendement. De klanten moesten, zo luidde het officiële advies, de achterbanden maar wat meer oppompen en adviseerde een bandenspanning die buiten de aanbevolen toleranties lag van de bandenfabrikant...
Trumpiaans
GM reageerde Trumpiaans: attack, attack, attack. Het bedrijf ging niet in op de kritiek, betitelde Nader als staatsvijand nummer 1, tapte zijn telefoon af, stuurde privé detectives op hem af, probeerde kennissen van Nader uitspraken te ontlokken over zijn politieke en religieuze overtuigingen en huurde prostituees in om hem tot een ‘schandelijke’ relatie te verleiden.
Nader besefte dat hij op alle mogelijke manieren werd belaagd en informeerde enkele journalisten’: de Corvair-casus kreeg ongekende aandacht en Naders boek belandde in de top van de verkooplijsten.
Knudde?
General Motors haalde bakzeil. Het bedrijf moest in 1966 voor de Senaat verschijnen om publiekelijk zijn excuses te maken aan Nader.
Jaren later werd de auto nog eens kritisch onderzocht, de nationale onderzoeksraad voor de verkeersveiligheid rapporteerde toen (1972) de Corvair al lang uit productie was, dat de auto de vergelijking met vergelijkbare auto’s kon doorstaan: de rijprestaties waren even goed als bij vergelijkbare auto’s, beter gezegd: de wegligging was knudde maar zeker niet knuddiger dan die van zijn concurrenten.
Het Corvairverhaal mocht dan wel niet helemaal kloppen, de aanklacht van Nader was buitengewoon succesvol, binnen no-time kwamen er nieuwe wetten voor de verkeersveiligheid. Later zouden verkeerskundigen berekenen dat deze wetten meer dan 3,5 miljoen levens hebben gered.
###